Ayak egzaması birçok insanın muzdarip olduğu cilt sorunlarından biridir. Dermatit olarak bilinen bu rahatsızlık, cildin iltihaplanmasına veya tahriş olmasına neden olan bir grup cilt durumunu tanımlamak için kullanılan terimlerdir. Klinik olarak egzamalar kızarıklık, kaşıntı, soyulma, çatlama ve sert cilt ile kendini gösterir. Bazı durumlarda kabarcıklar da oluşabilir.
Egzama bulaşıcı bir hastalık değildir. Sırf yaraya dokunduğunuz veya dermatit rahatsızlığı olan biriyle yakın temas kurduğunuz için egzama kapmazsınız. Peki, ayak egzaması neden olur?
Ayak Egzaması Nedenleri
Ayak egzamasının kesin sebebi bilinmemekle beraber, dermatit geliştiren bireylerde bu durumun çevresel ve genetik faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bir tahriş edici veya alerjen, genetik olarak duyarlı bir bireyin bağışıklık sistemini aktive ettiğinde, vücudun savunma hücreleri uygunsuz davranmaya başlar ve ciltte iltihaplanmaya neden olur. Sağlıklı çorap ve ayakkabılar kullanarak, hijyen uygulamalarını aksatmayarak, bu cilt sorunundan kurtulmak mümkün olabilir. Ayak egzamasının birçok farklı nedeni vardır. Bunları aşağıdaki gibi açıklayabiliriz:
- Güneşe aşırı maruz kalma.
- Sigara tüketimi.
- Aşırı terleme.
- Kalitesiz çorap ve ayakkabı kullanmak.
- Mantar enfeksiyonuna karşı alerjik reaksiyon.
- Nikel ve kobalt barındıran bileşenlerin yutulması.
- Deterjanlar ve çözücüler gibi cildi tahriş eden bileşenlerle temas edilmesi.
- Alerjik maddelerle ve özellikle de metaller ile temas.
Ayak Egzaması Çeşitleri
Ayak egzaması farklı türlerde ortaya çıkar. Bunlar:
1. Atopik Egzama
Atopik dermatit, egzamanın en yaygın şeklidir. Bebeklerde ve çocuklarda çok yaygın olmakla birlikte yetişkinleri de etkileyebilir. Pek çok kişinin düşündüğünün aksine atopik dermatit alerjik bir rahatsızlık değildir. Bir cilt proteinindeki genetik bir kusur sebebi ile ortaya çıkıyor gibi görünüyor. Ayrıca iltihaplanma görünümünü ve kaşıntı, pullanma, kuru cilt ve kızarıklık belirtileri bu rahatsızlıkta kendini gösterir.
2. Kontakt Egzama
Cilt alerjiye ya da tahrişe neden olan bir madde ile temas ettiği zaman ortaya çıkan bir ayak egzaması türüdür. Vakaların %80’e varan kısmında kontakt dermatit, cildi doğrudan tahriş eden maddeler tarafından tetiklenir. Yalnızca %20’sinde kontakt dermatite alerjik reaksiyon neden olur. Tahriş edici kontakt dermatiti olan bireyler genel olarak popülasyonun çoğunluğundan daha az uzun süreli temasla egzama geliştiren daha duyarlı kişilerdir. Deterjanlar, alkol, asitler, bazı metal türleri ve kauçuk, tahriş edici maddelere örnektir.
3. Dishidrotik Egzama
Dishidrotik egzama olarak da bilinen dishidroz, avuç içi ve ayak tabanlarında küçük kaşıntılı kabarcıklar biçiminde belirtilere neden olan bir cilt rahatsızlığıdır. Genellikle, bu küçük kabarcıklar 3 ila 4 hafta devam eder ve ardından kaybolur. Bir süre sonra da cildin soyulmasına neden olur.
4. Nümerik Egzama
Kırmızı, oval şekilli, 1 ila 10 cm arasında değişen, kaşıntılı görünümlerle karakterize olan kronik inflamatuar bir deri hastalığıdır. Çoğu hasta elli yaşın üzerindedir, fakat her yaştan birey etkilenebilir. Tedavisi, kortikosteroid bazlı merhemler ve fototerapiye ek olarak cilt kuruluğunu ve tahriş edici maddelere maruz kalmayı azaltmak için genel önlemleri içermektedir.
5. Seboreik Dermatit
Ayak egzaması çeşitleri arasında yer alan seboreik dermatit, çok yaygın ve hafif bir egzama şeklidir. Lezyonlar genellikle kafa derisi, ayak, yüz, göğüs, kulak içi ve sırt gibi alanlarda görülür. Kaliteli çorap çeşitleri, güvenli ayakkabılar ve hijyen uygulamaları ile bu rahatsızlıktan kurtulmak söz konusudur.
6. Staz Egzama
Venöz egzama olarak da isimlendirilen staz dermatiti, bacak damarlarında zayıf kan dolaşımı olduğunda meydana gelir. Staz dermatiti belirtileri şunları içerir:
- Bacaklarda, özellikle ayaklarda ve ayak bileklerinde şişme.
- Kırmızılık.
- Kaşıntı.
- Ağrı.